Argazki erakusketa berria

“Zaragüeta. Iruñeko argazki-estudioa. 1885-1960”

Erakusketak jada desagertuta dagoen iruindar argazki-estudioaren obrarik esanguratsuena aztertzen du, 1885etik 1960ra aktibo egon zena

Erakusketa 2024ko urriaren 13ra arte bisitatu ahal izango da 4.2 aretoan. Francisco Javier Zubiaur Carreño historialari eta ikerlariak egin du komisarioa, eta bisita gidatua egingo du azaroaren 12an, igandea, 12: 30ean.

Bere ibilbidean 30 argazki ikusi ahal izango dira, horietako lau estudioaren sortzaile Agustin Zaragueta Colmenaresek eginak, eta hogeita sei Gerardo Zaragueta Zabalok, bere semeetako batek, jarraipena eman zionak. Bere argazkiak erlijiotasuna, gizartea, etnografia, kirola eta bizitza politikoa bezalako gaietan multzokatuta aurkezten dira, bi artista hauek Nafarroako historiaren eta eguneroko bizitzaren une esanguratsuak atzemateko duten trebetasuna azpimarratuz.

Bere lanik esanguratsuena hautatzea

2010. urtean, Nafarroako Museoak erakusketa handi bat eskaini zien argazkilari horiei. 13 urte igaro ondoren, orain aurkezten den erakusketak, askoz ere murritzagoa denak, bere obrarik esanguratsuenaren aukeraketa bat gogorarazi eta publiko berri bati ezagutzera eman nahi dio, horien artean erakusketa honetarako espresuki egindako positiboak daudelarik. 2010ean erakutsitako argazkiak pantaila batean daude orain.

Irudi gehienak ez daude datatuta eta ez dira ezagutzen bertan agertzen direnak. Norbaitek irudiren bati buruzko informaziorik badu, Nafarroako Museoari eskain diezaioke aretoan jarritako txartel batzuen bidez edo museo@navarra.es posta elektronikoaren bidez.

Nafarroako Museoak erakusketari buruzko 16 orrialdeko argitalpen bat prestatu du,  datozen asteetan eskuragarri egongo dena.

Agustín Zaragüeta Colmenares. Retrato de teniente coronel del Ejército con su esposa. Hacia 1900

Agustin Zaragueta Colmenaresek (1859-1929) iraganean murgiltzen gaitu bere erretratu eta familia eszenen bitartez. Bertan, "Retrato de dama" (1890-1900), "Retrato de teniente coronel del Ejército con su esposa" (1900 inguruan) eta "Retrato familiar" (1900-1910 inguruan) bezalako lanak nabarmentzen dira, garaiko gizarteari begirada intimoa eskaintzen diotenak. Bere "Zikloturistak Berriozarren" serieak (1900-1910 inguruan) bizikleta berrikuntza eta entretenimendu iturri zen garai batera eramaten gaitu.

Gerardo Zaragueta Zabalok (1896-1985), bere aldetik, garaiko erlijiotasuna aztertzen du "Artajona engalanada para la constitución de la Adoración Nocturna" (1917ko urria) eta "La imagen de San Miguel recibido en la calle Navas de Tolosa" (1940ko hamarkada) lanekin, Nafarroako fedearen eta tradizio erlijiosoen ikuspegi paregabea eskainiz.

"Gizartea," seriean, Zaraguetak eguneroko bizitza erakusten digu "Niñas al cuidado de una Hija de la Caridad" (1930eko hamarkada) eta "Homenaje a Pedro Trinidad Royo, portador de la Reina Blanca" (1935) bezalako irudiekin.
 

Etnografiak indarra hartu zuen Zaraguetaren argazkietan, besteak beste, "Dantzaris del paloteado de Cortes" (1930eko hamarkada) eta "Juan Echepare Aramendía" lanek jaietako lehen txupinazoa jaurti zuten Gazteluko Plazan (1931), eskualdeko sustrai kultural eta festazkoak erakutsiz.

Kirol arloan, Gerardo Zaragueta Zabalok "Equipo de Fútbol de las Escuelas del Ave María (Arrotxapea)" (1930eko hamarkada) eta "Ciclista recibidas en la meta" (1930eko hamarkada) bezalako irudiak aurkezten dizkigu, kirolak nafar gizartean duen garrantzia islatuz.

Azkenik, garai hartako bizitza politikoa hainbat argazkitan erakusten da, hala nola "Miembros del Partido Radical Socialista" (Hacia 1933) eta "Mandos del Requeté alzados contra la República" (1936ko uztailaren 19a).

Zaragüeta Funtsa 1993an sartu zen Nafarroako Museoan

Ikusgai dauden argazki guztiak 1993an bere oinordekoei erosi zien Nafarroako Museoaren bildumakoak dira, 5.000 unitate inguruko fondoa (gehienak kristalezko plakak).

2014an, Familiak Nafarroako Museoari eman zizkion Zaragueta Ondarea erreproduzitzeko eta zabaltzeko eskubideak, eta ekintza eskuzabal horrek erraztu egin du Nafarroako argazki-azterlan interesgarri hau ikusgai jartzen jarraitzea.

Argazki-multzoak 4.838 unitate ditu, eta horiek guztiak, zelulosa nitratozko 380 klixe malgu izan ezik, negatiboak dira kristalezko plakaren gainean zilarrezko bromuroa duen gelatinarekiko. Gehienak datatu gabeko materiala da, nahiz eta kontserbatutako irudi gehienak 1920, 1930 eta 1940ko hamarkadetakoak izan, hau da, Gerardo Zaragueta Zabalok lortu zituen ia osorik, izan ere, kronologia dela eta, aurrekoak (berrogei bat plaka handiagoak) bere aita Agustin Zaragueta Colmenaresenak dira.

Argazki-funts horri esker, Nafarroako gizarte garaikidearen gorabeherak ikus daitezke. Izan ere, erakusketa berri horri esker, aukera paregabea da Nafarroako historiaren ikusmen-aberastasuna aztertzeko, bi argazkilari nabarmen horien lentearen bidez.

Francisco Javier Zubiaur Carreño

Francisco Javier Zubiaur Carreño Iruñean jaio zen 1950ean. Historian doktorea 1985etik, 1978 eta 1990 artean Nafarroako Aurrezki Kutxaren mendeko Iruñeko eta Burlatako Kultur Aretoetako zuzendaria da. 1981etik 1983ra, Nafarroako Gobernuko Vianako Printzea Erakundeko Argitalpen Zerbitzuko burua izan zen, eta 1985etik 1990era, Iruñeko Lux Zine-Klubeko lehendakaria. 1970eko urrian sartu zen bertako zuzendaritza-batzordean. Lan horren barruan, 200 film aurkeztu ditu hainbat erakustaretotan, dagozkien eztabaiden zuzendaritzarekin.

1990ean Museoetako Goi Mailako Teknikari plaza lortu zuen Nafarroako Museoan. 1991 eta 1995 artean, Vianako Printzea Erakundeko Kultura Zuzendari Nagusia izan zen, Foru Gobernuaren menpekoa. Ordutik, museologia-zereginetara itzulita, Nafarroako Museoko Goi Mailako Teknikari gisa dihardu berriro, eta erakunde hori zuzentzen du 1999 eta 2002 bitartean.

 

 

1990 eta 2013 artean, Nafarroako Unibertsitateko Artearen Historiako Departamentuko Irakasle Elkartua izan zen, eta zeregin hori Foru Administrazioaren zerbitzura zegoen museologoarenarekin uztartu zuen. Aldi berean, museologia, arte garaikidea (Nafarroako gaia eta zinema ditu ardatz) eta eskualdeko etnografia ikertu zituen.
2013an erretiroa hartu zuenetik, bere espezialitateko esparruetako ikerkuntzan dihardu, eta Etnografia gehitu behar zaio. Etnografia hori aztertzen ari da 1976an Jose Miguel de Barandiaranek sortu eta zuzendutako Etniker Navarra ikerketa-taldean sartu zenetik.

Erakusketen artxibo historikoa